សុន្ទរកថា
ការប្រសិទ្ធិពររបស់លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក Mussomeli ក្នុងឱកាសថ្ងៃបុណ្យឯករាជ្យជាតិអាមេរិក ៤ កក្កដា
កាលពី ២០០ ឆ្នាំមុន ប្រធានាធិបតីទី ២ របស់យើង គឺលោក John Adams បានធ្វើការទស្សន៍ទាយថា ថ្ងៃទី ៤ កក្កដា នឹងត្រូវបានអបអរសាទរ...ជាមួយនឹងការដើរដង្ហែរក្បួន តន្ដ្រី ល្បែងកំសាន្ដ ... និងការបាញ់កាំជ្រួច ពីចុងម្ខាងទៅចុងម្ខាងទៀតនៃទ្វីប ។ "ដូច្នេះ យប់នេះ យើងក៏នឹងធ្វើការអបអរសាទរ ដែរ ។ ពិតណាស់ នេះគឺជាការប្រារឰការអបអរដែលមានលក្ខណៈទ្វេដង គឺអបអរថ្ងៃកំណើតនៃប្រទេស ដែលកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែលមានវ័យចំណាស់ជាងគេក្នុងពិភពលោក និងការអបអរសាទរនូវចំណង មិត្ដភាពរបស់យើងដែលកាន់តែរឹងមាំឡើងជាមួយប្រទេសកម្ពុជា ដែលកំពុងស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យវ័យក្មេងជាងគេក្នុងពិភពលោក ។
ការដែលយើងអបអរក្នុងលក្ខណៈទ្វេដង នាខែកក្កដានេះ គឺជាការគាប់ជួនជាពិសេស ពីព្រោះថា នៅចុងខែនេះ ប្រទេសកម្ពុជានឹងធ្វើការបោះឆ្នោតរបស់ខ្លួនផងដែរ ។ អ្នកខ្លះត្អូញត្អែរថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសកម្ពុជានៅមានបញ្ហាច្រើន។ តើមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យណាមួយដែលថាមិនដែលមានបញ្ហានោះ? បញ្ហារបស់ប្រទេសកម្ពុជា គឺជាបញ្ហានៃប្រទេសប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យថ្មីថ្មោង គឺធ្វើយ៉ាងណារក្សាស្ថេរភាពអោយបាន ដោយទន្ទឹមនឹងនោះត្រូវពង្រីកសេរីភាព ការពារដំណើរយុត្ដិធម៌ បើកចំហលទ្ធភាពក្នុងការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធឃោសនា ហើយជាពិសេស ធ្វើយ៉ាងណាកុំអោយមានការបំភិតបំភ័យ ឬ ការបង្កភាពអមិត្ដដាក់គ្នា ។ តើរឿងទាំងអស់នេះ នៅតែជាបញ្ហាដែលកម្ពុជាត្រូវធ្វើការកែលំអដែរឬទេ? ចំលើយគឺ ពិតមែនហើយ ។ តើកម្ពុជាកំពុងតែកែលំអខ្លួនឯងដែរឬទេ? តើនៅពេលនេះ ប្រជាជនកម្ពុជាមានសេរីភាពច្រើនជាងកាលពីមួយទសវត្សមុនដែរឬទេ? តើគេមានសុភមង្គល មានសន្ដិសុខ និងមានទំនុកចិត្ដលើអនាគតរបស់គេច្រើនជាងមុនដែរឬទេ? ចំលើយគឺ ពិតហើយ។ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យប្រៀបដូច ជាវត្ថុមានជីវិតដទៃទៀតដែរ គឺគេត្រូវតែពូនជ្រុំបណ្ដុះវា ទើបវាអាចដុះដាលនិងចំរើនធំទៅមុខបាន ។
ប្រទេសអាមេរិក ដែលជាប្រទេសប្រកាន់តាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យចាស់មួយ មិនមានបញ្ហាដូចប្រទេសកម្ពុជាទេ តែក៏នៅមានបញ្ហាប្រឈមដែលត្រូវដោះស្រាយដែរ ។ ជាថ្មីម្ដងទៀត ខ្ញុំបាននឹកឃើញ ដល់ប្រសាសន៍របស់លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក John Adams ដែលបានធ្វើការទស្សន៍ទាយទៅលើរឿងមួយ ។ លោកបានព្រមានថា "ចូរចាំថា មិនដែលមានប្រជាធិបតេយ្យណាដែលមិនមានការធ្វើអត្ដឃាតនោះទេ ។ ថ្គាមនៃអំណាចចាំតែហារត្របាក់ជានិច្ច...សុភាសិតមួយសំរាប់រដ្ឋាភិបាលសេរីគឺថា មិនគួទុកចិត្ដ មនុស្សណាម្នាក់ដែលមានអំណាចនោះទេ។ "ប្រទេសអាមេរិកគឺជាប្រទេសដែលមានអំណាចខ្លាំងជាងគេ បំផុត ដែលពិភពលោកទាំងមូលបានស្គាល់ ។ លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក Lincoln បានធ្វើការកត់សំគាល់ថា "គេមិនអាចវាយកំទេចប្រទេសអាមេរិកពីខាងក្រៅមកបានទេ ។ បើយើងទន់ជ្រាយ ហើយ បាត់បង់សេរីភាពរបស់យើងនោះ គឺដោយសារយើងបំផ្លាញខ្លួនយើង ។ "យើងត្រូវការខ្លាចតែការធ្វើអ្វីៗ តាមសន្ទុះចិត្ដនឹកឃើញរបស់យើងប៉ុណ្ណោះ ដោយលះបង់ចោលនូវសេរីភាព នៅពេលសេរីភាពធ្វើអោយមានបញ្ហា ។ គំនិតស្ដីពីសេរីភាពតាមគំនូរជីវចល និងនិយមន័យនៃអំពើល្អ និងអំពើអាក្រក់តាមសៀវភៅ កំប្លែង គ្រាន់តែធ្វើអោយចុះខ្សោយ មិនមែនជ្រោងឡើង ដល់ស្មារតីឆ្នាំ ១៧៧៦ ដែលយើងធ្វើការអបអរសាទរនៅថ្ងៃនេះនោះទេ ។
កាលពី ២៣២ ឆ្នាំមុន កាលណាដល់ថ្ងៃនេះ គ្រប់ជនផ្ដាច់ការត្រូវបានគេរំលឹកប្រាប់ថា ពិភពលោក នឹងមិនមានដំណើរដូចពេលកន្លងមកនោះទេ ។ ដូចលោកប្រធានាធិបតី Jefferson បានមានប្រសាសន៍ថា "រាល់អំពើផ្ដាច់ការ "ទៅលើចិត្ដរបស់មនុស្ស " លែងទទួលបានការអត់ឱនអោយទៀតហើយ ។ ការភ័យ ខ្លាចអំពីអសន្ដិសុខ ភាពមិនអើពើ ទាំងនេះសុទ្ធតែជាការគំរាមកំហែងយ៉ាងធំដល់សេរីភាព និងជាអាវុធ សំងាត់របស់ជនផ្ដាច់ការទាំងអស់ ។ រាល់ពេលដែលសេរីភាពរបស់យើងទទួលរងនូវការគំរាមកំហែង -ដូចជាច្បាប់ ឆ្នាំ១៧៩៨ ដែលធ្វើការរឹតបន្ដឹងខ្លាំងលើជនចំណូលស្រុកនិងជនបរទេស នៅសហរដ្ឋអាមេរិក (Alien and Seduction Acts 1798) ច្បាប់ស្ដីពីចារកម្ម ឆ្នាំ ១៩១៧ (Espionage Act of 1917) សវនាការក្នុងយុគសម័យ McCarthy ក្នុងទសវត្សទី ១៩៥០ - ការគំរាមកំហែងតែងតែមានដក់ជាប់ នៅក្នុងទង់ជាតិអាមេរិក ដែលដិតដាមដោយក្លិនអាមេរិក ។ ស្មារតីពិតប្រាកដនៃថ្ងៃ ៤កក្កដា ឆ្នាំ១៧៧៦ ងើបឈរឡើងប្រឆាំងនឹងការគំរាមកំហែងទាំងនេះ ។ វាជាស្មារតីដែលជ្រោងខ្ពស់នូវសេចក្ដីថ្លៃថ្នូររបស់ មនុស្សប្រុស ស្រីគ្រប់រូប ស្រឡាញ់សេរីភាព ច្បាប់ និងយុត្ដិធម៌ ហើយអំពាវនាវអោយយើងទាំងអស់គ្នា បំបាត់ចោលការភ័យខ្លាច និងការស្អប់ខ្ពើមរបស់យើង ហើយរស់ក្នុងសេរីភាពដែលព្រះជាម្ចាស់បានប្រទានអោយពួកយើងគ្រប់ៗគ្នា ។
ដូច្នេះ នៅយប់នេះ យើងសូមលើកកែវឡើង ហើយអបអរចំណងមិត្ដភាពនៃប្រទេសនិងប្រជាជន យើងទាំងពីរ ។ យើងសូមបួងសួងអោយមានសន្ដិភាព និងយុត្ដិធម៌ ហើយសូមបួងសួងនិងថ្វាយព្រះពរដល់ ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទ សីហមុនី សូមអោយព្រះអង្គមានព្រះជន្មយឺនយូរ សូមអោយមានសន្ដិសុខ និង ស្ថេរភាពនៃរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងសូមជូនពរអោយប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់ជួបតែសេចក្ដីសុខ និងមានភាព ចំរុងចំរើន។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូត
សន្ទរកថា
អំពីស្ថានទូត
